Эрнекун Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче Раҫҫейри Культура ҫулталӑкне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Уяв Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев, культура министрӗ тата ыттисем пырса ҫитнӗ. Уявра тӗрлӗ куравпа, пултаруллӑ сцена ӑстисем юрри-ташшипе, кӗвви-ҫеммипе паллашма май килнӗ.
Михаил Игнатеьв культура сӑмах нумай енлӗ ӑнлав пулни пирки палӑртса хӑварнӑ. Культура шайне вӗҫӗм хӑпартса пырасси пирӗн республикӑра норма пулса тӑмаллине асӑнса хӑварнӑ. Культурӑра вӑл е ку енпе палӑрнисене ҫав кунах патшалӑх наградисем панӑ. Балет артистне Айдар Хисамутдинова «Чӑваш Республикӑн халӑх артисчӗ» ят панӑ. Тава тивӗҫлӗ ята илнисем хушшинче — республикӑн культура министрӗн ҫумӗ Альбина Алексеева, Шупашкарти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищин преподавателӗ Ирина Никитина, Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Атнарти таврапӗлӳ музейӗн ертӳҫи Зоя Спиридонова, Красноармейски районӗнчи «Заволжски» клубӑн илемлӗх ертӳҫи Михаил Дмитриев. Культура ҫулталӑкӗн чи лайӑх элемне сӗннӗ Красноармейскинчи Александр Казаков художника асӑнмалӑх парнепе хавхалантарнӑ.
Кредит илме чӗнсе калакан хыпар-хӑнара халӑхра тӗрлӗрен йышӑнакансем пур-ха. «Кивҫен илмесӗр укҫа ҫитменнишӗн патшалӑха намӑс пулмалла», — ун пеккисенчен хӑшӗсем. Темле пуянсем те пӗр-пӗр проекта хута яма кредитпа усӑ кураҫҫӗ те, темле каламалла…
Темиҫе ҫул каялла пирӗн ҫӗршывра хушма хуҫалӑха аталантарма тесе ҫӑмӑллӑлӑ кредитсем пама тытӑнчӗҫ. «Кивҫенре мӗн ырри пултӑр ӗнтӗ?» — текенсене кӑштах хирӗҫлемелле-тӗр. Ара, ку вӑл ахаль-махаль йышши мар, процент ставкин пӗр пайне патшалӑх саплаштараканни. Ӑна илсе ҫынсем сарай-вите хӑпартса лартрӗҫ, выльӑх-чӗрлӗх, мотоблок туянакан та самай пулчӗ.
Ҫӑмӑллӑхлӑ кредита паян та параҫҫӗ. Хӗрлӗ Чутай районӗнче пӗлтӗр 788 ҫын 156,6 миллиона яхӑн кивҫен илнӗ. Унпа Хӗрлӗ Чутай, Акчиккасси, Питеркасси, Хусакасси ял тӑрӑхӗсенче пурӑнакансем уйрӑмах усӑ курнӑ.
Паян Хӗрлӗ Чутайра Кивӗ Ҫӗнӗ Ҫула халалласа Хӗл Мучисемпе Юрпикесен парачӗ иртрӗ. Уява районти пур ял тӑрӑхӗнчи Хӗл Мучисемпе Юрпикесем тата юмахсенчи тӗрлӗ сӑнарсем хутшӑнчӗҫ.
Хӗл Мучисен тумӗсем пӗринчен тепри хитререх! Юрпикесем тата еплерех илемлӗ! Пухӑннисене район администраци пуҫлӑхӗ Александр Башкиров тата администрацинче тӑрӑшакансем кӗтсе илсе саламларӗҫ. Районти Культура ҫурчӗ умӗнчи чӑрӑш тавра савӑнакан Хӗл Мучисемпе Юрпикесене курма часах халӑх йышлӑн пуҫтарӑнчӗ. Уяв хуҫисен карҫинккисене пылак ҫимӗҫсем тултарма та манса кайман иккен, ача-пӑча чӑрӑш тавра ташларӗ, юрларӗ, Хӗл Мучисепе Юрпикесем тӗрлӗ конкурссене хутшӑннине курса савӑнчӗ.
Уява Штанаш ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Светлана Ефремова ерсе пынипе Надежда Павловӑпа Ираида Семёнова та хутшӑнса пухӑннисемпе пӗрле савӑнчӗҫ.
Сӑнсем (81)
Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа ултӑ кун хушшинче ултӑ ҫын пушарта пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Пӗтӗмпе вара вут-ҫулӑм 18 хутчен алхаснӑ. Пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрта кун пек инкексен шучӗ сахалтарах пулнӑ иккен — пурӑ 16 хут. Ун чух виҫҫӗн вилнӗ.
Кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче, тӗслӗхрен, икӗ пушар тухнӑ. Вӗсенчен пӗри Шупашкарти Мускав проспектӗнчи кафесенчен пӗринче пулнӑ. Вут-ҫулӑм ирхи виҫӗ сехетре хыпса илнӗ. Кухньӑра ӗҫлекенсем фритюрницӑра ҫӗрулми ӑшаланӑ иккен. Ҫатма хӗрнӗ вӑхӑтра вӗсем айккинелле пӑрӑннӑ. Шӑпах ҫав самантра ҫу хыпса илнӗ. Ҫулӑм шӑршине cиссе пушарнӑйсене чӗнсе илнӗ, кафери ҫынсене урама кӑларнӑ. Хӗрлӗ Чутай районӗнче вара ҫав кун 52 ҫулти арҫын пушарта вилнӗ. Унӑн виллине пушара сӳнтерекенсем тупнӑ. Пӳрт пӗтӗмпех кӗлленнӗ. Пушар сӑлтавне палӑртассипе ҫӑлавҫӑсем ӗҫлеҫҫӗ. Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, арҫын эрех сыпкалама тата пирус туртма юратнӑ-мӗн.
Раштавӑн 28-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутай районне кӗрекен Мӑн Этменти вӑтам шкулти кӗҫӗн ушкӑнти ачасем Ҫӗнӗ Ҫул уявне паллӑ турӗҫ.
Кашниех уява хитре тумпа, тӗрлӗ костюмпа килнӗ. Вӗсем пухӑннисене тӗрлӗ вӑйӑ-кулӑпа савӑнтарчӗҫ.
Хӗл Мучипе Юрпике килсен ачасем вӗсене юрласа, сӑвӑ каласа тӗлӗнтерчӗҫ. Хӗл Мучипе Юрпике кашнинех асӑнмалӑх парне пачӗ. Уяв чӑннипех ҫӳллӗ шайра иртрӗ. Ку ӗҫре, паллах, ашшӗ-амӑшӗсен те, воспитательсен тӳпи те пысӑк.
Раштавӑн 27-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутайри вӑтам шкулӑн пуху залӗнче районти шкул ачисен Ҫӗнӗ Ҫул уявӗ иртрӗ. Уява хутшӑнма районти 55 чи хастар вӗренекен тивӗҫлӗ пулнӑ: районти тата республика шайӗнче иртнӗ олимпиада ҫӗнтерӳҫисем, хастар спортсменсем, юрӑ-ташӑра палӑрнисем, вӗренӳ отличникӗсем.
Пухӑннисене районӑн администраци пуҫлӑхӗ Александр Башкиров тата районти вӗренӳ пуҫлӑхӗн ҫумӗ Ольга Митрофанова саламларӗҫ, малашне те район тата шкулсен чысне ҫӳллӗ шайра тытма чӗнсе каларӗҫ. Кашниех уява хитре тумпа, тӗрлӗ костюмпа килнӗ. Уяв ирттерме чутайсем Шупашкарти «Ветряная мельница» (чӑв. Ҫил арманӗ) студине ҫӳрекенсене хӑнана чӗннӗ. Вӗсем пухӑннисене тӗрлӗ вӑйӑ-кулӑпа савӑнтарчӗҫ.
Хӗл Мучипе Юрпике килсен ачасем вӗсене юрласа, сӑвӑ каласа тӗлӗнтерчӗҫ.Хӗл Мучипе Юрпике кашнинех асӑнмалӑх парне пачӗ. Уяв чӑннипех ҫӳллӗ шайра иртрӗ.
Сӑнсем (73)
Ҫӗнӗ Ҫул уявне кӗтсе илме Хӗрлӗ Чутай районӗнчи кашни ялах тӑрӑшса хатӗрленет. Кив Атикассинчи Культура ҫурчӗ умӗнчи площадка ҫак кунсенче юмахри сӑнарсемпе тулса ларчӗ.
Каҫсерен кунта илемлӗ чӑрӑш иртен-каякана савӑнтарать. Кунтах Аслӑ Хӗл Мучипе Юрпике тата вӗсен тусӗсем — тепӗр тӑватӑ Хӗл Мучи. 2014 ҫул хуҫи лаша ҫула тухма хатӗр. Иртнӗ Олимп элемӗ — упа, икӗ пингвин, икӗ матрешка. Кунтах юр тӑвайкки те ӑсталаса лартнӑ.
Илемлӗ кӳлепесене ӑсталанӑ ҫӗрте уйрӑмах библиотека ӗҫченӗ Ираида Аксакова, Кив Атикаси Культура керменӗн тата Ҫӗнӗ Атикасси клубӗн методисчӗсем Галина Гордеевӑпа Вячеслав Бармин хастар пулнӑ. Ытти культура работникӗсем те, кашниех, пултарнӑ таран пулӑшнӑ. «Ҫӗнӗ Ҫула пӗрле, хаваслӑн кӗтсе илӗпӗр!» — теҫҫӗ юр кӗлеткесем.
Сӑнсем (19)
«Пирӗн пурнӑҫ» Хӗрлӗ Чутай район хаҫачӗ «Пӗрремӗш юртан — юр кӗлетке» сӑнӳкерчӗксен конкурсне ирттерчӗ.
Фотоконкурса пӗр ял тӑрӑхӗнчен, икӗ шкултан, виҫӗ ача пахчинчен тата районта пурӑнакан ҫичӗ ҫын пурӗ 60 сӑнӳкерчӗк тӑратнӑ. Конкурс условийӗпе — район хаҫатне 2014 ҫулӑн пӗрремӗш ҫурҫулӗ валли ҫырӑннине ӗнентерекен квитанци ярса памалла тата сӑнӳкерчӗкре район хаҫатне тытса тӑмалла пулнӑ.
Ҫӗнтерӳҫӗсене ҫичӗ номинаципе палӑртнӑ:
• «Чи тӗлӗнтермӗш юр кӗлетке» — Людмила Утриванова, Серенкассинчи пуҫламӑш шкул-ача пахчин «Хӗвел» ушкӑнӗ.
• «Район хаҫачӗпе чи туслӑ юр кӗлетке» — Надежда Гусельщикова, Серенкассинчи пуҫламӑш шкул-ача пахчин «Пилеш» ушкӑнӗ.
• «Лаша ҫулталӑкне сӑнлакан юр кӗлетке» — Елена Туйманкина, Атнарти ача пахчи тата Альбина Макарова, Мишеркасси.
• «Чи савӑнӑҫлӑ юр кӗлетке» — Вера Нагорова, Хусанушкӑнь шкулӗ.
• «Ял тӑрӑхӗнчи юр кӗлетке» — Тралькасси ял тӑрӑхӗн культура ӗҫченӗсем.
• «Хӗл мучипе Юрпике кӗлеткисем» — Леонид Хохлов, Хӗрлӗ Чутай ялӗ.
Раштавӑн 18-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутайри Культура ҫуртӗнче «Иксӗлми Чутай ҫӑлкуҫӗсем» фольклор фестивалӗ иртрӗ. Кӑҫал вӑл саккӑрмӗш ҫул пухӑнчӗ ӗнтӗ. Фестивале районти 13 ушкӑн хутшӑнма кӑмӑл тунӑ. Хаклав пайташӗсен йышӗнче районти культурӑпа спорт пайӗн ертӳҫи Александр Самсонов, вӗренӳ пай пуҫлӑхӗ Алексей Порфирьев, администрацин культурӑпа спорт енӗпе ӗҫлекен эксперчӗ Алина Михуткина тата Валентина Грачева пулчӗҫ, вӗсем уява хутшӑннӑ фольклор ушкӑнӗсен ҫӳллӗ шайри ӑсталӑхне палӑртрӗҫ. Кашни коллектив хӑйнеевӗрлӗхпе уйрӑлса тӑрать, кашниех пултаруллӑ, артистсенчен пӗрре те кая мар!
Уява Хӗрлӗ Чутайри шкул ҫулне ҫитмен ачасен «Рябинушка» (чӑв. Пилеш) ача-пахчине ҫӳрекенсем уҫрӗҫ. Шӑпӑрлансем чӑваш вӑййисене вылярӗҫ, хӑйсен уҫӑ сассисемпе хитре юрӑсем юрласа куракансене савӑнтарчӗҫ. Кӑҫалхи фестивале пӗрремӗш хут Мӑн Этменти «Савӑнари» ушкӑн та хутшӑнчӗ. Куракансем кашни номерех тӑвӑллӑн алӑ ҫупса саламларӗҫ. Хаклав пайташӗсем уява пӗтӗмлетнӗ май пӗрремӗш вырӑна Пантьӑк ял тӑрӑхӗнчи «Сӑр таппи» фольклор ансамблӗ, иккӗмӗш вырӑна Хӗрлӗ Чутайри «Ҫартмас» тата Штанаш ял тӑрӑхӗнчи «Шуҫӑм» ансамблӗсем йышӑннине пӗлтерчӗҫ.
Хӗрлӗ Чутайри культура центрӗнче Раҫҫей Федерацийӗн Конституцийӗ 20 ҫул тултарнине халалласа уяв иртрӗ. Пухӑннисене район пуҫлӑхӗ Александр Степанов, Роно пуҫлӑхӗ Алексей Порфирьев, Марина Альгешкина аслӑ лейтенант Конституци историйӗпе тата тытӑмӗпе паллаштарчӗҫ.
Уявра Надежда Сливницынӑпа Юрий Михайлова — Етӗрне районӗн тӳрисене — Хӗрлӗ Чутай администрацин Хисеп Хучӗпе чысларӗҫ.
Ҫавӑн пекех Етӗрне сучӗн специалисчӗ Ирма Чикирина, Юрий Почейкин судья пулӑшаканӗ тата суд ларӑвӗн ҫыруҫи Надежда Еремеева чылай ҫул хушши тӑрӑшса ӗҫленӗшӗн тата юрист кунӗ ячӗпе администрацин Хисеп Хутне тивӗҫрӗҫ.
Александр Степановпа Алексей Порфирьев 20 вӗренекене Раҫҫей гражданинӗн паспортне панӑ май вӗсене ҫӗршывӑн чӑн-чӑн гражданинӗ пулма чӗнсе каларӗҫ.
Уяв хаваслӑ концертпа вӗҫленчӗ.
Сӑнсем (55)
+4.3 °C